Pedagog szkolny

PEDAGOG SZKOLNY-

mgr Joanna Dróżdż

Żyć to znaczy pomagać innym.

Trzeba się troszczyć o cudze szczęście,

by samemu być szczęśliwym”

Raol Follerau 

WAŻNE TELEFONY I ADRESY

Powiatowa Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Częstochowie ul. Tkacka 5
42-200 Częstochowa
tel. 034 322 92 01

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
ul. Lipowa 5
42-274 Konopiska
tel. 034 328 20 30

Komisariat Policji
ul. 1 Maja 45
42-290 Blachownia
tel. 997 lub 034 327 02 45 lub 034 369 18 10

Sąd Rejonowy
V Wydział Rodzinny i Nieletnich
ul. Dąbrowskiego 23/35
42-200 Częstochowa
tel. 034 361 46 35

Niebieska Linia dla dzieci, rodziców, ofiar przemocy, dla sprawców stosujących przemoc, świadków
tel. 0 801 120 002 http://www.niebieskalinia.pl/

Pomarańczowa Linia dla rodziców, których dzieci piją
tel. 0 801 140 068
http://www.psychologia.pl/ 

KODEKS PRAW DZIECKA

PAMIĘTAJ PRAWA CZŁOWIEKA ZACZYNAJĄ SIĘ OD PRAW DZIECKA!

1. JESTEŚ MŁODYM CZŁOWIEKA - MASZ SWOJE PRAWA, NAZWANE PRAWAMI DZIECKA.
2. MASZ PRAWO, ABY ŻYĆ I ROZWIJAĆ SIĘ W DOBRYCH WARUNKACH. Art. 6,7,8.
3. MASZ PRAWO DO OPIEKI I LECZENIA KIEDY CHORUJESZ. Art. 24.
4. MASZ PRAWO CHODZIĆ DO SZKOŁY I ROZWIJAĆ SWOJE ZAINTERESOWANIA, A TAKŻE TWORZYĆ. Art.28,29.
5. MASZ PRAWO WYRAŻAĆ SWOJE ZDANIE O TYM, CO CIĘ DOTYCZY, MÓWIĆ , CO MYŚLISZ I UWAŻASZ ZA SŁUSZNE ORAZ UCZESTNICZYĆ W ŻYCIU SPOŁECZNYM. Art. 12,13,14,15.
6. MASZ PRAWO MIEĆ SWOJE TAJEMNICE I SEKRETY. Art. 16.
7. MASZ PRAWO MIEĆ OPIEKUNÓW I CIESZYĆ SIĘ ŻYCIEM RODZINNYM. Art. 21.
8. NIKT NIE MOŻE CIĘ BIĆ, KRZYWDZIĆ, WYKORZYSTYWAĆ DO CIĘŻKIEJ PRACY, PONIŻAĆ, LEKCEWAŻYĆ TWOJE UCZUCIA - W OGÓLE ŹLE CIĘ TRAKTOWAĆ. Art. 19, 37.
9. TWÓJ KRAJ POWINIEN POMAGAĆ TWOIM RODZICOM, ABY MOGLI ZAPEWNIĆ CI DOBRE WARUNKI ROZWOJU.
10. TWOJE DOBRO JEST NAJWAŻNIEJSZE DLA RODZICÓW I DLA POLSKI. Art. 3,18.

 

„Mądrze wychowywać to otwierać dziecko na dobro,
uczulać je na potrzeby innych, uwrażliwiać na cierpienie
i krzywdę, nauczyć je kochać  i dawać siebie innym”

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

***Konsekwentnie okazuj dziecku, miłość, czułość. Doceniaj starania dziecka i chwal jego postępy. Bądź hojny w pochwałach i zachętach.***Rozmawiaj z dzieckiem  o ważnych dla niego sprawach, o przyjaciołach i zainteresowaniach. Nie krytykuj i nie oceniaj. Słuchaj uważnie i nie lekceważ jego problemów. Każde dziecko, żeby mogło poczuć się bezpiecznie i rozwijać poczucie zaufania, potrzebuje miłości i silnej więzi z rodzicami.***Pomagaj dziecku uwierzyć w siebie i przekazuj podstawowe wartości.***Bądź przykładem! Postępuj tak, aby być wiarygodnym. Pokaż dziecku właściwe zachowanie poprzez swoje reakcje. Dzieci są świetnymi obserwatorami i łatwo zauważają, że nie robisz, tak jak mówisz. Pamiętaj, że komunikat: „nie rób tego, co ja robię, rób to, co mówię” zupełnie nie działa.***Ustal jasne zasady postępowania. Wymagaj, ale stawiaj dziecku warunki możliwe do spełnienia. Ustanawiaj wyraźne granice i jasno określaj konsekwencje ich naruszania.***Bądź konsekwentny jeśli chodzi o zasady i dyscyplinę, wówczas dziecko będzie liczyło się z tobą, wiedząc, że ustalone normy muszą być respektowane. Jeżeli jest to tylko możliwe, angażuj dziecko w ustalanie zasad.***Poznaj przyjaciół i znajomych swojego dziecka. Pamiętaj, że zwłaszcza dla nastolatka rówieśnicy mają ogromne znaczenie i wywierają na niego bardzo duży wpływ. Dlatego powinieneś wiedzieć gdzie i z kim przebywa twoje dziecko. ***Pomóż dziecku nauczyć się konstruktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. Postarajcie się znaleźć wspólną pasję. Pomóż dziecku rozwijać jego talenty i umiejętności.***Zarezerwuj sobie stały, określony czas na wspólną zabawę i spędzanie czasu z dzieckiem.***Szanuj prawo dziecka do własnych wyborów, opinii, dysponowania swoim wolnym czasem. Doradzaj, ale nie narzucaj swojej woli.***Ucz, w jaki sposób przezwyciężać trudności i radzić sobie w trudnych sytuacjach. Ta wiedza, może okazać się kiedyś dla dziecka bezcenna.***Bądź konsekwentny jeśli chodzi o zasady i dyscyplinę, wówczas dziecko będzie liczyło się z tobą, wiedząc, że ustalone normy muszą być respektowane. Jeżeli jest to tylko możliwe, angażuj dziecko w ustalanie zasad.***Poznaj przyjaciół i znajomych swojego dziecka. Pamiętaj, że zwłaszcza dla nastolatka rówieśnicy mają ogromne znaczenie i wywierają na niego bardzo duży wpływ. Dlatego powinieneś wiedzieć gdzie i z kim przebywa twoje dziecko.

 „Trudno być dobrym człowiekiem, 

bardzo trudno być dobrym mężem, dobrą żoną
ale najtrudniej być dobrym rodzicem”

WSKAZÓWKI DO PRACY INDYWIDUALNEJ Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM 

 

 Izolacja od wielobodźcowego środowiska

Spokojna nacechowana ciepłem i życzliwością atmosfera emocjonalna w rodzinie

Jasno i konsekwentnie przestrzegamy system reguł i zasad rządzących życiem dziecka, począwszy od rozkładu dnia, po system praw i obowiązków dla każdego członka rodziny

Stale, powtarzające się rytuały, dotyczących zarówno krótkich (dzień, tydzień), jak i dłuższych okresów czasu

Pomoc w porządkowaniu świata fizycznego, w którym dziecko przebywa (segregowanie, układanie przedmiotów w najbliższym otoczeniu)

Pomoc w kończeniu czynności przez dziecko, zanim przejdzie do następnej

Organizowanie ukierunkowanej aktywności ruchowej (sportowej, zabawowej), która z jednej strony ma na celu umożliwienie odreagowania napięć, zaś z drugiej wdraża w system zajeć w sposób uporządkowany

Stała kontrola działalności dziecka oraz przypominanie o obowiązkach

Załatwianie wszelkich problemów związanych z dzieckiem w momentach jego wyciszenia, bez stosowania agresji i kar fizycznych

Bądź konsekwentny w ustalaniu reguł i karceniu 

Staraj się trzymać swoje emocje pod kontrolą

Zauważaj i reaguj na wszelkie zachowania pozytywne, najdrobniejsze.

Wystrzegaj się ciągłego negatywnego podejścia "przestań", "nie rób tego", "nie"

Stosuj bardzo jasny rozkład dnia dla dziecka. wyznacz porę na wstawanie, jedzenie, zabawę, telewizję, naukę, obowiązki domowe, kładzenie się spać

Jasno wyjaśniaj, powtarzaj, bądź cierpliwy. Nadpobudliwe dziecko potrzebuje czasu na zapamiętanie czegoś

Spróbuj wyznaczyć oddzielny pokój na jego własny teren, miejsce nauki

Nie rób kliku rzeczy na raz. oczyść stół, wyłącz radio, telewizor

Wyznacz obowiązki dziecku

Naucz się czytać jego sygnały ostrzegawcze, poprzedzające wybuch, spokojnie interweniuj, omów konflikt

Nie daj się sobą kierować

DYSLEKSJA ROZWOJOWA

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI i DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ1

Wiek przedszkolny (3–5 lat)

l.p	OBSZAR DIAGNOZY	OBJAWY
1.	sprawność ruchowa całego ciała	Dziecko słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, jest niezdarne w ruchach, nie lubi zabaw ruchowych, z trudem uczy się jeździć na rowerku trzykołowym, hulajnodze.
2.	sprawność ruchowa rąk	Trudności z samoobsługą: zapinaniem guzików, sznurowaniem butów, zabawami manipulacyjnymi takimi jak nawlekanie korali; źle trzyma ołówek (naciska go za mocno lub za słabo).
3.	koordynacja wzrokowo-ruchowa	Budowanie z klocków sprawia dziecku trudność, rysuje niechętnie i prymitywnie. Nie umie narysować: koła jako 3-latek, kwadratu i krzyża – jako 4-latek, trójkąta – jako 5-latek.
4.	rozwój lateralizacji	Dziecko używa na zmianę raz jednej, raz drugiej ręki (np. podczas rysowania).
5.	rozwój spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej	Trudności przejawiają się w formie: nieporadności w rysowaniu (rysunki bogate treściowo, lecz prymitywne w formie), trudności w składaniu obrazków pociętych na części, puzzli, wykonywaniu układanek.
6.	rozwój mowy	Nieprawidłowa artykulacja wielu głosek; trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, budowaniem wypowiedzi, zapamiętywaniem nazw; wydłużony okres posługiwania się neologizmami; zniekształcanie nazw przez używanie niewłaściwych przedrostków. Dziecko ma trudności z zapamiętaniem krótkich piosenek, wierszyków. Nie radzi sobie z wydzielaniem wraz z klaskaniem sylab ze słów, wskazywaniem rymujących się słów i tworzeniem rymowanek.

Wiek 6-7 lat (kl. 0):

l.p	OBSZAR DIAGNOZY	OBJAWY
1.	motoryka duża	Obniżona sprawność ruchowa min. dziecko słabo biega i skacze, ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych, ma trudności z uczeniem się jazdy na rowerze, hulajnodze, nartach.
2.	motoryka mała	Trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów w zakresie samoobsługi, np. z zawiązywaniem sznurowadeł na kokardkę, używaniem widelca, nożyczek.
3.	koordynacja wzrokowo-ruchowa	Trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki,. Nieprawidłowe układanie w palcach narzędzia do pisania; trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych np. rysowaniem rombu.
4.	funkcje słuchowo-językowe	Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, opisujących stosunki przestrzenne: nad–pod, za–przed, wewnątrz–na zewnątrz. Wadliwa wymowa, częste przekręcanie trudnych wyrazów (przestawianie głosek i sylab, asymilacje głosek, np. sosa lub szosza), błędy gramatyczne. Trudności z zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie; trudność z zapamiętywaniem nazw, mylenie nazw zbliżonych fonetycznie; trudność z zapamiętywaniem materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak nazwy dni tygodnia, pór roku, kolejnych posiłków i szeregi 4-cyfrowe. Trudności w różnicowaniu głosek podobnych (np. z–s, b–p, k–g, czyli zaburzenia słuchu fonemowego); trudności z wydzielaniem sylab i głosek ze słów, ich syntetyzowaniem (zaburzenia analizy i syntezy głoskowej i sylabowej) oraz manipulowaniem ze strukturą fonologiczną słów (np. trudności z wykonaniem poleceń typu: odszukaj słowa ukryte w nazwie „lewkonia”, wymyśl rym do słowa „kotek”, o czym myślę: Baba ..aga).
5.	funkcje wzrokowe	Trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich syntetyzowaniem w całość, na przykład podczas budowania konstrukcji z klocków lego, układania mozaiki – według wzoru; trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych (np. figur geometrycznych, liter m–n, l–t–ł) lub identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. liter p–b–d).
6.	lateralizacja	Opóźnienie rozwoju lateralizacji: mimo prób ustalenia ręki dominującej dziecko nadal jest oburęczne.
7.	orientacja w schemacie ciała i przestrzeni	Opóźnienie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni: dziecko ma trudności z określeniem swoich części ciała, gdy określa je terminami: prawe–lewe (np. prawa i lewa ręka, noga itp.). Nie umie wskazać kierunku na prawo i na lewo od siebie (np. droga na prawo).
8.	orientacja w czasie	Trudności w orientacji w czasie, np. z określaniem pory roku, dnia, godziny na zegarze.
9.	czytanie	Trudności w nauce czytania (np. dziecko czyta bardzo wolno; najczęściej głoskuje i nie zawsze dokonuje poprawnej wtórnej syntezy, przekręca wyrazy; nie rozumie przeczytanego tekstu).
10.	pierwsze próby pisania	Przy pierwszych próbach pisania – częste pisanie liter i cyfr zwierciadlanie oraz odwzorowywanie wyrazów przez zapisywanie ich od strony prawej do lewej.

1 M. Bogdanowicz (2003) Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie.

* Współwystępowanie wielu wymienionych objawów u jednego dziecka pozwala z większąpewnością przypuszczać, że mamy do czynienia z dzieckiem ryzyka dysleksji.

 Wiek młodszy szkolny 7-10 lat (kl. I-III):

l.p.	OBSZAR DIAGNOZY	OBJAWY
1.	motoryka duża	Mała sprawność ruchowa całego ciała: dziecko ma trudności z nauczeniem się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach oraz niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach wf, np. może mieć trudności z wykonaniem układów gimnastycznych.
2.	motoryka mała	Obniżona sprawność ruchowa rąk: nieopanowane w pełni czynności samoobsługowe związane z ubieraniem się, myciem i jedzeniem; Trudności z używaniem nożyczek.
3.	koordynacja wzrokowo-ruchowa	Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem. Dziecko brzydko i niechętnie rysuje, pisze, nie mieści się w liniaturze, zagina „ośle uszy”, zbyt mocno przyciska ołówek, długopis, ręka szybko się męczy, pisze wolno. Trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych.
4.	funkcje słuchowo-językowe	Trudności z zapamiętywaniem (np. tabliczki mnożenia, wierszy), szczególnie sekwencji (np. nazwy miesięcy, litery w alfabecie). Wadliwa wymowa, przekręcanie złożonych wyrazów, używanie sformułowań niepoprawnych pod względem gramatycznym. Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, opisujących stosunki przestrzenne: nad–pod, za–przed, wewnątrz–na zewnątrz. Wadliwa wymowa, częste przekręcanie trudnych wyrazów (przestawianie głosek i sylab, asymilacje głosek, np. sosa lub szosza), błędy gramatyczne. Trudności z pamięcią fonologiczną, sekwencyjną: zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie; trudność z zapamiętywaniem nazw, mylenie nazw zbliżonych fonetycznie; trudność z zapamiętywaniem materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak nazwy dni tygodnia, pór roku, nazwy miesięcy. Trudności z nazywaniem i zapamiętaniem liter alfabetu, cyfr, powtarzaniem z pamięci szeregu słów oraz szeregów cyfrowych (złożonych z pięciu cyfr). Trudności z szybkim wymienianiem nazw np. wszystkich znanych owoców, szeregu słów. Wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazków. Trudności z zapamiętaniem tabliczki mnożenia.
5.	funkcje wzrokowe	Trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich syntetyzowaniem w całość, na przykład podczas układania mozaiki według wzoru; trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych (np. figur geometrycznych, liter m–n, l–t–ł) lub identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. liter p–b–d).
6.	lateralizacja	Utrzymująca się oburęczność.
7.	Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni	Trudność z jednoczesnym wskazywaniem na sobie części ciała i określanie ich terminami: prawe- lewe. Trudności z określeniem położenia przedmiotów względem siebie. Pisanie liter i cyfr zwierciadlanie i/ lub zapisywanie wyrazów od strony prawej do lewej.
8.	orientacja w czasie	Trudności w orientacji w czasie, np. z określaniem pory roku, dnia, godziny na zegarze.
9.	czytanie	Trudności w czytaniu: - wolne tempo, prymitywna technika (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną syntezą słowa), ale mało błędów; - bardzo szybko czyta, lecz popełnia przy tym wiele błędów; - niewłaściwe i słabe rozumienie przeczytanego tekstu.
10.	pisanie	Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej: trudność z zapamiętaniem kształtu rzadziej występujących liter, o skomplikowanej strukturze (F, H, Ł, G); mylenie liter podobnych pod względem kształtu: l–t–ł, m–n; mylenie liter identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni: p–b–d; popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów. Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania słuchowego dźwięków mowy oraz opóźnieniem pamięci słuchowej i mowy: mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym fonetycznie (np. głoski z–s, w–f, d–t, k–g), trudności z zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i–j, głosek nosowych ą–om, ę–en, nagminne opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab; pisanie wyrazów bezsensownych; bardzo nasilone trudności podczas pisania ze słuchu (dyktanda).

* Współwystępowanie wielu wymienionych objawów u jednego dziecka pozwala z większą pewnością przypuszczać, że mamy do czynienia z dzieckiem ryzyka dysleksji

Symptomy dysleksji u gimnazjalistów i uczniów szkół ponadgimnazjalnych

Szkoła 

l.p	OBSZAR DIAGNOZY	OBJAWY
1.	Język Polski	Czytanie: wolne tempo czytania połączone z trudnością jego zrozumienia i zapamiętania; niechęć do czytania długich i grubych książek. Pisanie: błędy ortograficzne i gramatyczne; trudności z organizacją tekstu, trudne do odczytania pismo.
2.	Matematyka	Arytmetyka: trudności z zapisywaniem i odczytywaniem liczb wielocyfrowych, dodawaniem w pamięci, przekształcaniem wzorów. Geometria: trudności z zadaniami angażującymi wyobraźnię przestrzenną, niski poziom wykresów i rysunków.
3.	Biologia	Trudności z opanowaniem terminologii, systematyki, zapamiętaniem i zapisem reakcji biochemicznych, z organizacją przestrzenną schematów i rysunków.
4.	Chemia	Problemy z zapamiętaniem terminologii, danych przedstawionych przestrzennie (na przykład tablica Mendelejewa), błędne zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych.
5.	Geografia	Trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych, z rysowaniem i czytaniem map, z orientacją w czasie i przestrzeni.
6.	Historia i wiedza o społeczeństwie	Trudności z zapamiętywaniem nazw i nazwisk, zła orientacja w czasie (chronologia, daty) i na mapach historycznych.
7.	Sztuka	Trudności z czytaniem nut, szczegółowym analizowaniu obrazów, rysowaniem i organizacją przestrzenną prac plastycznych.
8.	Wychowanie fizyczne	Problemy z opanowaniem układów gimnastycznych, trudności z bieganiem, ćwiczeniami równoważnymi oraz grami wymagającymi użycia piłki.

Pozaszkolne obszary aktywności

l.p	OBSZAR DIAGNOZY	OBJAWY
1.	Życie codzienne	Czynności użyteczne: trudności z wypowiadaniem się, artykulacją złożonych wyrazów, problemy z wypełnianiem formularzy, prowadzeniem samochodu, zapamiętaniem układów tanecznych, zapamiętywanie nazw i danych – trudności z zapamiętaniem i dokładnym przekazaniem informacji odebranych przez telefon. Liczby: trudności z płynnym wymienieniem wszystkich nazw miesięcy, mylenie numerów autobusów, mylenie kolejności cyfr przy wybieraniu numeru telefonicznego, mylenie dat i godzin. Orientacja w czasie i przestrzeni: kłopoty z planowaniem, organizacją i zarządzaniem czasem, trudności z odróżnieniem strony prawej od lewej, problemy z czytaniem mapy i orientowaniem się w nieznanym terenie.